John Paul DeJoria, sinh năm 1944, là một doanh nhân người Mỹ cực kỳ nổi tiếng. Ông có tổng tài sản được tạp chí Forbes ước tính lên đến 3.1 tỷ đôla. John là đồng sáng lập thương hiệu sản phẩm chăm sóc tóc rất được ưa chuộng Paul Mitchell Systems, với doanh số hàng năm đạt đến tỷ đôla và nhãn hiệu rượu tequila hảo hạng Patrón Spirits Co.
Cuộc đời kinh doanh phi thường của John Paul DeJoria là câu chuyện truyền cảm hứng bậc nhất từng được kể.
Lớn lên từ khu nhập cư nghèo nàn Echo Park, California. Mới 2 tuổi thì bố mẹ John ly dị. Để kiếm tiền phụ giúp gia đình, cậu bé John 9 tuổi bán thiệp giáng sinh bằng cách gõ cửa hết nhà này sang nhà khác. Lên 11 tuổi, ông làm người giao báo cho tờ Los Angeles Examiner – công việc hàng ngày bắt đầu rất sớm từ 4 giờ sáng trước khi đến trường.
Vì không có tiền để học lên nữa, John buộc phải nghỉ ngang và chuyển sang kiếm tiền bằng cách bán từ điển Collier’s Encyclopedia, cũng bằng cách gõ cửa door-to-door. Một người bán từ điển thông thường có thâm niên làm việc trung bình chỉ ba ngày, riêng John gắn bó với công việc này đến ba năm. Kinh nghiệm ‘xương máu’ của ông là:
“Cho dù bạn có bị phũ phàng đóng sầm cửa đến 15 lần, nhưng lần gõ cửa thứ 16 bạn cần phải thể hiện sự tươi tắn, nhiệt tình hệt như lần thứ nhất”.
Và thường sau 30-40 lần bị xua đuổi thì may mắn có một người mời vào nhà. Thời điểm những năm 1960s mà những cuốn từ điển có giá đến $369 đôla thì đúng là chẳng dễ gì bán được.
Cuộc đời còn tơi tả hơn khi John chuyển sang bán sản phẩm chăm sóc tóc. Công ty đầu tiên là Redken loại bỏ John sau 4 năm vì ông không khéo hoà đồng với mọi người. Công ty thứ hai Fermodyl Hair Care cũng nhanh chóng buộc John thôi việc với cùng nguyên nhân mặc dù ông giúp tăng 150% doanh số. Công ty thứ ba Institute of Trichology tiếp đó cũng sa thải John không thương tiếc bởi một lý do không gì phi lý hơn: ông kiếm được tiền nhiều hơn cả chủ doanh nghiệp!
Số phận thách thức lần nữa khi ông cùng với bạn thân – một người thợ hớt tóc tên Paul Mitchell thành lập John Paul Mitchell Systems – công ty cung cấp sản phẩm chăm sóc tóc.
Với vốn liếng ban đầu vẻn vặn chỉ có 700 đôla, họ thậm chí chẳng có văn phòng nên phải thuê địa điểm liên lạc là một hòm thư tại bưu điện với giá mấy đô la một tháng.
John lúc đó không nhà cửa, chẳng gia tài ngoài chiếc xe cũ, ông ngủ luôn trong xe để tiết kiệm mọi khoản chi tiêu. Hàng ngày John kiên trì đi hết salon này đến salon khác để bán dầu gội đầu.
Gắng gượng một thời gian chưa lâu thì ông rơi vào hoàn cảnh vô gia cư thậm chí còn thảm hại hơn. Đó là khi người vợ trẻ bỏ đi để lại John trong hoàn cảnh ‘gà trống nuôi con’ với số tiền ít ỏi được chia làm hai. Tiếp theo là chuỗi ngày chật vật chăm sóc con trai nhỏ, vì không đủ tiền thanh toán nên ông bị từ chối cho thuê nhà. John phải sống lang thang ngoài đường, vất vưỡng tìm việc và sống sót chủ yếu nhờ lượm vỏ lon coca bán kiếm vài xu lẻ.
Nhưng những bầm dập cuộc đời không chôn vùi ý chí mà càng hun đúc bản lĩnh và quyết tâm của John. Sau hai năm kiên trì, ông xây dựng được mạng lưới phân phối bền vững và đạt thu nhập một triệu đôla đầu tiên. Sự nghiệp của John từ đó cũng chuyển sang trang mới.
Điều tuyệt vời nhất John đã làm cho mình?
Ông kể lại, đó là sau nhiều năm vật lộn với túng thiếu, công ty đạt doanh số tốt, bắt đầu có lợi nhuận để chia cổ tức cho mỗi người. John đến nhà hàng và lần đầu tiên ông gọi món ăn mà không phải nhìn vào cột giá bên phải của menu.
Từ niềm đam mê cá nhân, ông đầu tư vào hàng chục cơ hội kinh doanh khác như chăm sóc thú nuôi, sản xuất rượu, phân phối kim cương vv… để rồi gặt hái nhiều thành công.
Lời khuyên của John Paul DeJoria dành cho người bán hàng:
- Sẵn sàng chấp nhận lời từ chối
- Cung cấp sản phẩm với chất lượng tốt nhất
- Thực hành tiết kiệm hàng ngày
John Paul DeJoria được cộng đồng doanh nhân Mỹ kính trọng và ngưỡng mộ bởi triết lý nhân văn của mình. Ông làm từ thiện một cách rộng lượng, cổ vũ bảo vệ môi trường và sốt sắng chia sẽ kinh nghiệm kinh doanh. Đối với ông, thành công mà không chia sẽ chính là thất bại (success unshared is failure)!
(Trích từ cuốn ‘BỐN QUY LUẬT BẤT BIẾN TRONG BÁN HÀNG’ cùng tác giả)
Trịnh Minh Thảo 